Helena Kubica - Odebrane dzieciństwo. Dzieci wyzwolone w Auschwitz

Publikacja poświęcona jest losom najmłodszych więźniów obozu – 750 dzieciom i nieletnim, którzy znajdowali się w Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau w momencie wkroczenia tam Armii Czerwonej 27 stycznia 1945 roku.

Książka składa się z siedmiu części. Pierwsza to rys historyczny przedstawiający: historię deportacji do Auschwitz dzieci różnych narodowości, chaotyczne decyzje podejmowane przez esesmanów w stosunku do dzieci w okresie ewakuacji więźniów, sytuację w obozie tuż przed wyzwoleniem, w jego trakcie i w pierwszych tygodniach po wyzwoleniu, gdy na ratunek ocalonym pospieszyli mieszkańcy Oświęcimia i okolic oraz personel lekarsko-pielęgniarski Polskiego Czerwonego Krzyża. Autorka opisuje również trudne powroty do życia na wolności ocalonych dzieci, ich dramaty z powodu utraty wszystkich bliskich oraz małe radości tych, które zdołały odnaleźć przynajmniej jedno z rodziców lub rodzeństwo. Wiele osieroconych dzieci zostało adoptowanych i później przez lata szukało swoich korzeni, wiele musiało dorastać w sanatoriach lub domach dziecka.

Część drugą stanowią wykazy nazwiskowe wyzwolonych dzieci, podzielone według narodowości (dzieci z: Polski, Węgier, Czechosłowacji, ZSRR, Francji, Holandii, Jugosławii, Włoch, Niemiec, Austrii, Grecji i Belgii). Obejmują nazwiska 521 dzieci do 15 roku życia i 229 w wieku 15-18 lat.

Na najobszerniejszy rozdział książki złożyły się biogramy 56 wyzwolonych dzieci i młodocianych. Po biogramach uratowanych przedstawione zostały sylwetki czworga osób niosących ratunek najmłodszym ofiarom Auschwitz w pierwszych miesiącach po wyzwoleniu. Są to przede wszystkim osoby, które zajęły się leczeniem chorych i osłabionych dzieci.

Dwie ostatnie części publikacji to bogaty materiał ilustracyjny (fotografie i dokumenty) pozyskany z archiwów, ale również ze zbiorów prywatnych oraz wybór relacji i wspomnień na temat dzieci w Auschwitz podczas ewakuacji oraz w trakcie i po wyzwoleniu.