Zeszyt z wierszami z Auschwitz /The Notebook with the Poems from Auschwitz / Häftet med dikterna från Auschwitz

Jak to możliwe, że w obozie Auschwitz powstawały wiersze? Kto je pisał? Jak przetrwały? – na te i inne pytania odpowiada publikacja zatytułowana „Zeszyt z wierszami z Auschwitz”.

Okazuje się, że więźniowie tworzyli poezję w obozie, zapamiętując ją lub spisując nielegalnie na luźnych kartkach papieru czy w notatnikach. To był ich „niemy” krzyk, a zarazem modlitwa i swoisty testament – napisała we wstępie Joanna Ziembińska-Kurek, która przyczyniła się do opublikowania „Zeszytu”.

Wiersze znajdujące się w „Zeszycie” zostały spisane przez więźniarkę Auschwitz, Bożenę Janinę Zdunek (z domu Musiewicz), która po wojnie mieszkała w Szwecji. Wpisy zostały dokonane w obozie i z tego względu „Zeszyt” stanowi unikat w zbiorach Muzeum Auschwitz. Został on przekazany przez syna Bożeny Zdunek, prof. Bogusława Adama Zdunka. W przypadku znalezienia przy więźniu wiersza groziły surowe kary.

Specyficzna sytuacja, w jakiej utwory powstawały, strach przed demaskacją, śmierć twórcy – sprawiły, że autorstwo wielu wierszy, które powstały w obozach zagłady, często stanowi zagadkę – wyjaśniła Joanna Ziembińska-Kurek.

Wiemy jednak, że autorstwo niektórych utworów można przypisać m.in. Krystynie Żywulskiej i Tadeuszowi Borowskiemu. Publikacja zawiera reprint oryginalnego „Zeszytu” oraz teksty wierszy w języku polskim, angielskim i szwedzkim, a także wstępy i opracowania historyczno-biograficzne w tych trzech językach.